Cemal Süreya (d. 1931, Erzincan – ö. 9 Ocak 1990, İstanbul)
Asıl adı Cemalettin Seber’dir. Erzincan’da doğdu (O yıllarda Pülümür Erzincan iline bağlı olduğu için Erzincan yazılıyor olmali). Aslında 1931 Tunceli ili Pülümür ilçesinde dünyaya geldi. Dersim İsyanı sebebiyle zorunlu göçe tabi olan ailesiyle sürgüne gönderildi.
1954’te Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümü’nü bitirdi. 1955’te Maliye Bakanlığı’nda Maliye Müfettiş Yardımcısı olarak göreve başladı, 1958’de Maliye Müfettişi oldu, 1965’te ayrıldığı müfettişlik görevine 1971’de yeniden döndü, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Üyeliği ile Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü görevlerinde bulunduktan sonra, 1982’de Müşavir Maliye Müfettişliğinden emekli oldu. Ağustos 1960’ta başladığı ve yalnızca dört sayı çıkarabildiği Papirüs dergisini, Haziran 1966-Mayıs 1970 arası 47, 1980-81 arası iki sayı daha çıkardı. 1978’de Kültür Bakanlığı’nda Kültür Yayınları Danışma Kurulu üyesi olarak da görev yapan Cemal Süreya, emekli olduktan sonra, yayınevlerinde danışman ve ansiklopedilerde düzeltmen olarak çalıştı. Birçok dergide yazıları ve şiirleri yayımlandı; ayrıca Oluşum, Türkiye Yazıları, Maliye Yazıları dergileri ile Saçak dergisinin kültür-sanat bölümünü bir süre yönetti. Politika, Aydınlık, Yeni Ulus ve Yazko Somut gazeteleri ile 2000’e Doğru dergisinde köşe yazıları yazdı.
İlk şiiri “Şarkısı-beyaz”, 8 Ocak 1958’de Mülkiye dergisinde çıktı. Şiirlerindeki şekil, muhteva ve anlatım özellikleri ile İkinci Yeni şiirine katıldı. Bu akımın önde gelen şairlerinden biri oldu. Geleneğe karşı olmasına karşın geleneği şiirinde en güzel kullanan şairlerden birisiydi. Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile, duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir. Şahsiyetli bir şiir dili vardır. Canlı halk dilini kullanması, onu okuyucuya yaklaştırır. Üslubundaki mizah ve istihza, ona ayrı bir özellik kazandırmaktadır.
Batı Anadolu’daki Bilecik’e sürgüne gönderilmiş bir Zaza ailenin çocuğudur; bu kimliğini uzun süre saklar ya da saklamak zorunda kalır. Öyle ki Bazil Nikitin’in Kürtler adlı kitabını çevirdiği halde yayında adının sadece baş harflerini (C.S.) kullanır.
Şairin hayatındaki en önemli kırılma noktalarından biri adressizliktir: 4 kez evlenir, 29 farklı evde oturur.
Ölmeden önce, eşi ‘Bayan Nihayet’e bıraktığı 4 Kasım 1989 imza tarihli miras yazısında, 6 madde halinde; iki tane halı, kütüphane, masanın ortasındaki ve yabancıların yarısı, çiçeklerin hepsi, büyük ayna, bütün kitapların telif hakkının yarısı, kendisini ve bütün notlarını eşine bıraktığını belirtmiştir.
Ölümünden sonra adına bir şiir ödülü kondu. Feyza Perinçek ve Nursel Duruel, şair üzerine bir biyografik inceleme hazırladılar: Cemal Süreya / Şairin Hayatı Şiire Dahil (2005). 2001’de de Cemal Süreya Arşivi yayımlandı.
Kitapları
Şiir
* Üvercinka (1958; Yeditepe Şiir Armağanı)
* Göçebe (1965; 1966 TDK Şiir Ödülü)
* Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973)
* Sevda Sözleri (Uçurumda Açan ile birlikte toplu şiirleri: 1984)
* Sıcak Nal ve Güz Bitigi (1988; Behçet Necatigil Şiir Ödülü)
* Sevda Sözleri (bütün şiirleri: 1990, ö.s; YKY 1995)
Düzyazı
* Şapkam Dolu Çiçekle (1976)
* Günübirlik (1982)
* Onüç Günün Mektupları (1990, ö.s.; YKY 1998)
* 99 Yüz (1991; YKY 2004)
* 999. Gün / Üstü Kalsın (1991)
* Folklor Şiire Düşman (1992)
* Uzat Saçlarını Frigya (Günübirlik’in yeni basımı: 1992)
* Aydınlık Yazıları / Paçal (1992)
* Oluşum’da Cemal Süreya (1992)
* Papirüs’ten Başyazılar (1992)
* Günler (999. Gün’ün genişletilmiş basımı: YKY 1996)
* Güvercin Curnatası (Cemal Süreya ile konuşmalar: haz. Nursel Duruel, YKY 1997; genişletilmiş basımı: YKY, 2002)
* Toplu Yazılar I: Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar (YKY 2000)
Antoloji ve çevirileri
Cemal Süreya iki antoloji (Mülkiyeli Şairler ve 100 Aşk Şiiri) hazırladı; Simone de Beauvoir’dan Sade’ı Yakmalı mı? (1966; YKY 1997), Gustave Flaubert’den Gönül ki Yetişmekte (Duygusalasdasdasdasdas-Exupéry]]’den Küçük Prens (Tomris Uyar’la birlikte) başta olmak üzere, pek çok çeviri yaptı. Çeviri şiirleri (Yürek ki Paramparça, haz. Eray Canberk, YKY 1995) ve Çocukça dergisi için yazdığı yazılar (Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, haz. Necati Güngör, 1993; YKY 1996) derlendi.
