Gitarım ne zenginlerin gitarıdır,
ne de başka bir şeyin.
Şarkım bir yapı iskelesidir
eriştirir bizi yıldızlara.
Katıksız gerçekleri şarkısında
söylerken bir insan ölmek pahasına,anlamını bulur o şarkı
damarlarında atarken.
Şarkım ne gelip geçici övgüler düzer
ne de başkalarına ün katar,
yoksul ülkemin
kök salmıştır toprağına.
Orada, her şeyin bittiği
ve her şeyin başladığı yerde,
söylerim o her zaman yiğit ve derin
sonsuza dek yeni olacak şarkıyı.
3 Eylül 1973 Victor JARA
Katledilmesinin üzerinden 36 yıl geçtikten sonra, yeniden otopsi yapılmak üzere mahkeme kararıyla çıkarılan Victor Jara’nın naaşı, düzenlenen bir törenle tekrar toprağa verildi. Başkent Santiago’da 3 gün sürecek olan törenlerin ilk gününde Victor Jara ve mücadelesine dair konuşmalar yapıldı, anılar anlatıldı, şarkılar söylendi. Tiyatrocu, şair ve müzisyen olan Jara, Şili’de 11 Eylül 1973 darbesinin ilk günlerinde katledilmiş, faşist cuntaya karşı direnişin ve uluslararası alanda sosyalizm mücadelesinin sembolü haline gelmişti.
Şili Komünist Partisi üyesi ve Salvador Allende Hükümeti destekçisi Victor Jara’nın vahşice katledilmesine ilişkin kapanmış olan dosya, Victor Jara Vakfı, -bugün 82 yaşında olan- eşi Joan Jara ve iki kızının verdikleri mücadele sonucu 2009 Haziran’ında tekrar açılmıştı. Ailenin ve Vakfın Savcılığa ulaştırdığı 40′tan fazla yeni kanıt dikkate alınarak dava yeniden görülmeye başlanmıştı.
Şili’de Augusto Pinochet komutasında yapılan askeri faşist darbeyle 5 bin kişiyle birlikte Santiago Stadyumu’na doldurulan ve direnişi efsaneye dönüşen Jara’nın ölümüyle igili gerçeklerin ortaya çıkması için verilen mücadele bir etki sağladı.
Parmakları kesilip elleri parçalanan, vücudunda 44 kurşun bulunan Jara’nın ölümü, Şili’de askeri yönetimin hakim olduğu yıllar boyunca faşist rejime karşı çıkanlar için bir tehdit mesajı niteliğindeydi. Ama Jara katledilişiyle yaratılmak istenen korku, yılgınlık ve sinmenin tersine, öfke, direniş ve mücadelenin simgesi oldu.
Katliamın davası, Joan Jara’nın -şimdi eşi anısına Estadio Victor Jara adı verilen- eşinin hunharca katledildiği o stadyumdan kurtulanları ifade vermeye, dolayısıyla mahkemeye kanıt sunmaya ikna etmesiyle ivme kazanmıştı.
Soruşturmayı yürütenler, Pinochet ordusunda görev yapmış yüzlerce eski askeri sorguya çekmiş, Haziran’da da tam bir otopsi için Jara’nın cesedi mezarından çıkarılmıştı. Joan Jara’nın avukatı Nelson Caucoto, Associated Press ajansına yaptığı açıklamada, “Kurşunun olduğu yerde silah da vardır” diyerek mücadelelerini özetliyordu. Caucoto, askerin bir subayın emrinde bulunduğunu hatırlatarak, o subayı aradıklarını belirtiyordu.
Jara’nın ölümüyle ilgili olarak çoğu eski asker konuşmayı kabul etmezken, Jose Paredes adlı bir asker cinayeti anlatarak sorumluların adını vermişti.
Soruşturmayı yürütenlere verdiği ifadede Paredes, “El Loco” lakaplı bir teğmenin Jara’yı soyunma odası duvarına sürükleyip, bir kurşun şarkıcının kafatasını parçalayıncaya kadar Rus ruleti oynadığını söylemişti.
Paredes, üst rütbeli bir subayın, Jara’nın işini bitirmeleri ve ardından gözaltında bulunan ve görgü tanığı durumundaki 14 kişinin makineli tüfekle öldürülmesi emrini verdiğini anlatmıştı. Bu yeminli ifadesini iki kez imzalayan Paredes, bir grup eski askerin kendisine avukat bulması ve askeri bir cezaevine transfer edilmesinin ardından söylediklerinden vazgeçti.
Paredes, soruşturmayı yürütenlerin daha fazla araştırma yapması ve subaylara bakması gerektiğini belirterek, “savaş sırasında” verilen emirlere uymak zorunda olduğunu söyledi.
Jara’nın avukatı Caucoto ise, diğer kanıtların Paredes’in ilk ifadesinde doğruyu anlattığını gösterdiğini savunmaya devam ediyor.
Suçlu, Pinochet ve çetesidir!
Joan Jara da, o dönem verilen emri reddetse ölecek olan Paredes’in, cinayetten sorumlu tutulan tek kişi olmaması gerektiğini belirterek,”Onun suçlu olduğunu düşünmüyorum. Tek suçlu, ölüm ve işkence emrini veren Pinochet ile bundan keyif alan,bunun parçası olan herkes” diyor.
Caucoto, yargıç Juan Eduardo Fuentes’in direktifi altında çalışan soruşturmacıların ana hedefinin, “El Loco” ile kendisine “Prens” dedirten ve stadyumda elinde kırbaçla gezen diğer yetkili olduğunu açıklamıştı.
O dönem iki kızıyla sürgüne giden ve yıllarca eşinin yaralarını omuzlayan Joan Jara, bugün sembolik öneme sahip Victor Jara cinayeti çözülse bile, resmi verilere göre Pinochet döneminde katledilen 3 bin 197 kişinin yeri saptanmadan Şili’nin adalete ulaşamayacağını ifade ediyor.
Victor Jara’nın Vikipedi’ye yansıyan hayatı
Víctor Lidio Jara Martínez (23 Eylül 1932 Santiago, Şili; – tahminen 16 Eylül 1973), Şilili şarkıcı ve müzisyen. Şili kültür ve müziğinde son derece önemli etkileri olmuş bir sanatçıdır. Hayatı ve müziği ülkesinin aynası olmuş, içinde yaşadığı zamanı ve felsefesini yansıtmıştır.
Victor Jara Santiago’da Lonquén diye küçük bir yerde doğmuştur. Ebeveynleri çiftçidir. Babası Manuel basit bir kahya iken, annesi Amanda ailesinin geçimi için çok sayıda işte çalışmıştır. Birçok ailede olduğu gibi babası alkol problemleri çekmekte ve annesine kötü muamele yapmaktaydı. Babası aileyi terk ettikten sonra annesi Amanda ailenin bakımıyla tek başına ilgilenir. Annesi Victor Jara’nın hayatında çok önemli bir parçadır. O da şarkı söyleyip, gitar çalmış, bunları ve şili folk müziğini oğluna öğtermiştir. Annesiyle beraber geçirdiği zamanın, müzik hayatına adım atmasında çok önemli etkileri olmuştur. Annesinin ölümünden sonra muhasebe eğitimini yarım bırakmış ve ilahiyat okumak istemiş, ancak bu sadece 2 yıl sürmüştür.
Dine olan inancını kaybettikten sonra işsiz olarak Lonquén ‘e döner ve yakın arkadaşları ile kendini folklor tahsiline adar. Bu zaman zarfında tiyatroya ilgisi gelişir ve Universidad de Chile ‘de tiyatro okuluna başlar. Bu ve takip eden yıllarda Victor Jara çok sayıda tiyatro yapımında (mesela Carmina Burana) yer alır. Violeta Parra’a ilk defa rastladığında, tekrar folklor söylemeye ve okumaya başlar. Parra, şarkıcı, Santiago’da küçük bir cafe sahibi ve geleneksel Şili folk müziği hayranı bir sanatçıdır. Victor Jara ona bu cafede yardım eder ve şarkı söyler.
Jara, bu zaman zarfında Şili politik dünyasına angaje olur ve ilgilenmeye başlar. 1966 yılında ilk albümü çıkar. Takip eden yıllarda tiyatroda yönetmen olarak çalışır, ancak şarkılarına ve politik işlerine gitgide daha fazla zaman adar. 1970 yılında tiyatroyu terk eder ve tamamen müziğe yoğunlaşır. Jara’nın şarkıları fakir-zengin bir arada yaşayan bir toplumda, sıradan insanlara yaşamlarını ve problemlerini gösterir. Vatanına olan büyük sevgisi sebebiyle, birçok şarkısı haksızlıklara ve politik skandallara saldırır. Victor Jara Güney Amerika’da “Nueva canción” (yeni şarkı) akımının en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilir. Bu Güney Amerika’da birçok sanatçı ve aydının katıldığı, devrimci bir harekettir. Victor Jara’nın politik fikirleri, parçalarında önemli bir yer tutar. Birçok protest şarkıcı gibi komünist ve partisinde sanatçı bölümünün yöneticisidir.
Victor Jara, diğer şarkıcılarla birlikte Salvador Allende ve sol partilerini birleştiği bir hareket oalan Unidad Popular yararına birçok konser verir. 11 Eylül 1973′de Augusto Pinochet’nin gerçekleştirdiği darbe sırasında, Victor Jara Teknik Üniversite ‘deki işi başında tutuklanır ve birçok yoldaşı gibi Estadio Chile’de (Şili stadyumu) işkence görür. Bir daha gitar çalamaması için elleri kırılır. Hatta bu korkunç işkenceler sırasında bile Jara, Unidad Popular ‘ın şarkısını söylemeye çalışmaktadır (Venceremos= Zafer kazanacağız). Nihayetinde vahşice dövülen Jara, bir makinalı tüfekle öldürülür ve cesedi Santiago Mezarlığı yakınında bulunur. Fakat Karısı yine de onu onurlu bir şekilde defnetme imkânını bulur. Akabinde Şili’yi terk eden karısı 1994′te onuruna “Fundación Víctor Jara”‘yı kurar.
Şili’deki Pravda muhabiri Vladimir Çernisev, Jara’nın son anlarını şöyle anlatıyor: “Victor Jara dudaklarında şarkıyla öldü. Onu yanından hiç ayırmadığı refakatçisiyle, gitarıyla birlikte stadyuma getirdiler. Ve şarkı söylemeye başladı. Öbür tutuklular, gardiyanların ateş açma tehdidine rağmen melodiye eşlik etmeye başladılar. Sonra bir subayın emri ile askerler Victor’un ellerini kırdılar. Artık gitar çalmıyordu, ama zayıf bir sesle şarkı söylemeyi sürdürdü. Bir dipçikle kafasını parçaladılar ve diğer tutuklulara ibret olsun diye ellerini kesip tribünlerin önüne astılar”.
Victor Jara’nın yaşamı, parçaları ile güçlü bir şekilde insanlara seslenen entelektüel bir şarkıcıyı işaret etmiştir. Bu yüzden şarkıları gücünün sertifikası haline gelmiştir.
Eylül 2003 tarihinde öldürülmesinin 30. yıldönümünde öldürüldüğü Estadio Chile stadyumunun ismi Estadio Víctor Jara olarak değiştirilmiştir.
9 Aralık 2004′de ölümünden 31 yıl sonra yargıç Juan Carlos Urrutia emekli subay Mario Manríquez Bravo hakkında dava açar. Bravo, Jara öldürüldüğü sırada Estadio Chile’de en üst rütbedeki subay olup staduyumun kumandası onun sorumluluğunda olduğundan ölümlerden de o sorumlu tutulmaktadır.
kaynak:Yaşanacak Dünya
