Dil, Eylem ve Tarih
… Konuşmalar, insanlar arasındaki eylemlerdir… Fransızlar ve ingilizler, biz Almanlardan daha kültürlüdürler, yani daha kollektif bir kültüre sahiptirler; ama biz Almanlar, tarihi yazmaktan çok nasıl yazmak gerektiği konusunda titiz davranmaya eğilimliyizdir…
… Oysa deney ve tarih bize öğretiyor ki halklar ve hükümetler iten hiçbir zaman hiçbir ders almamışlardır ve hiçbir zaman da ‘ardan alınabilecek derslere göre davranmamışlardır. Her dönem o denli kendine özgü durum ve koşullara sahiptir ki ve bu o denli bireysel bir durumdur ki, zorunlu olarak kendi kendinde ve kendi kendinden başlayarak karar verecektir ancak; zaten ancak böyle karar verilebilir…
(Tarih Felsefesi, s. 5-10 vd.)
Us ve Doğa
Doğa da ussal (rasyonel) bir dizgedir; ama onun böyle olması usun bilinç sahibi olduğu anlamına gelmez. Güneş dizgesinin devinimi değişmez yasalara göre olur, ama ne güneş, ne de bu yasalara hareket eden gezegenler bunun bilincinde değildirler.
(Tarih Felsefesi, s. 25)
Madde ve Tin
… Maddenin tözü, yer çekimidir, zihnin (tinin) tözü ise özgürlüktür.Evrensel tarih, özgürlük bilinci içinde bir ilerlemedir.Bu ilerlemeyi Zororunluluğu içinde öğrenmemiz gerekir… İnsanlar neyle sürüklenip götürülmekte,yönetilmektedirler? Her şeyden önce “özsevgisiyle(Selbstsucht). Oysa aşka dayanan gerekçeler çok daha seyrektir ve alanları da dardır. Bütün bu tutkuların, gereksinimlerin, vs. içice girişikliğinden çıkan sonuç nedir? Bıkkınlık!..
… Tutkusuz hiçbir büyük iş yapılmadı bu dünyada… Tutku, enerjinin biçimsel ve bunun sonucunda da öznel yanıdır… Tarih, bilinçli bir erekten yola çıkarak başlamaz. Önemli olan insanlar için bilinçdışı olarak eylemlerinin sonuçlarıdır… İşte Akıl (Tin) bu anlamda, dünyayı düzenleyip yönetmektedir.
(Tarih Felsefesi, s. 20-30 vd,)
İnsanlar ve Tarih
… Tarihte insanların eylemlerinin sonucu olarak ortaya çıkan şey, insanların bu aynı eylemlerle hedef alıp ulaştıkları, dolayımsız biçimde bilip istedikleri şeyden daha başka bir şeydir… İnsanlar gereksinimlerini doyurur, çıkarlarını gerçekleştirirken, bunların yanı sıra daha uzak bir şeyler de bütünlenmektedirler böylece. Bunlar öyle birşeylerdir ki bilincinde ve niyetinde değillerdir insanlar onun;ama o içsel olarak gene de onların çıkarlarında yerleşik olarak bulunmaktadır…
(Tarih Felsefesi, « 30-34)
Eylem ve Erek
..İnsanlar eylemleriyle kendi çıkarlarını tatmin ederler,ama böylelikle bu eylemlerin içinde bulunduğu halde, insanların ne bilincinde, ne de amacında bulunmayan daha uzak bir şey gerçekleşmiş olur.
(Tarih Felsefesi, s.36 )
Dil
… Az gelişmiş, ilkel halklarda dil, daha zengindir; uygarlığın gelişmesi ve dilbilgisinin oluşması, dili yoksullaştırır.
(Tarih Felsefesi, s. 62)
Evrensel Tarih
… Evrensel tarih, ahlaklılığın kendi öz yerini bulduğu alandan daha üstün bir alanda devinmektedir.
(Tarih Felsefesi, s. 67)
Dünya Tarihi, Büyük İnsanlar ve Ahlaksal Gereklilikler
… Büyük insanların, yani dünya tarihine malolmuş kimselerin eylemleri yalnız bilinçsiz içsel anlamları açısından değil, ama dünya bakımından da haklı olarak görünür, Dolayısıyla, dünya tarihine ilişkin eylemlere ve bu eylemleri yapmış olanlara karşı, bunlar için yabancı olun birtakım ahlaksal gerekler (gereklilikler) öne sürülmemelidir.
(Tarih Felsefesi, s. 68)
