BUGÜNKÜ DEVRİMDE PROLETARYANIN GÖREVLERİ [1*]
Ancak 3 nisan gecesi Petrograd’a varabildiğim için, 4 nisandaki toplantıya, devrimci proletaryanın görevleri konusundaki raporumu, yetersiz hazırlığımı da gözönünde tutarak, doğal olarak ancak kendi adıma sunabildim.
Kendim için olsun, bana iyi niyetle karşı çıkanlar için olsun, çalışmaları kolaylaştırmak üzere yapabildiğim tek şey, tezleri yazılı olarak hazırlamak oldu. Bu yazdıklarımı okudum ve metni Cereteli yoldaşa verdim. Yazdıklarımı yavaş yavaş ve iki kez, önce bolşeviklerin toplantısında, sonra da bo1şeviklerle menşeviklerin ortak toplantısında okudum.
Burada, kendi kişisel tezlerinmi çok kısa açıklayıcı [sayfa 9] notlarla birlikte sunmaktayım; bunlar, raporumda, çok daha ayrıntılı olarak geliştirilmiştir.
TEZLER
1. Rusya açısından, Lvov ve hempasının yeni hükümeti yönetiminde bile, bu hükümetin kapitalist niteliği dolayısıyla, tartışma götürmez bir emperyalist haydutluk savaşı olarak kalan savaş karşısındaki tutumumuz, “savaşı, devrimci amaçlarla sonuna kadar sürdürme” politikasında hiç bir ödüne izin vermez.
“Savaşı, devrimci amaçlarla sonuna kadar sürdürme” politikasını gerçekten haklı gösterecek bir devrimci savaşa, bilinçli proletarya, ancak şu koşullarla rıza gösterir: a) iktidarın, proletaryanın ve onun en yakını (apparentés) köylülüğün yoksul unsurlarının eline geçmesi; b) her türlü ilhakın söz değil, gerçekten reddi; c) sermayenin bütün çıkarlarıyla bağların tam ve fiilen koparılması.
Devrimci amaçlarla savaşı sonuna kadar sürdürme politikası yanlısı olan geniş yığınların, savaşı toprak fethi için değil de bir zorunluluk olarak kabul eden bu yığınların yadsınılamaz iyi niyeti karşısında ve bunların burjuvazi tarafmdan aldatıldıkları da gözönünde tutularak, kendilerine, yanılgıları özel bir sabır ve özenle anlatılmalı, sermaye ile emperyalist savaş arasındaki çözülmez bağ açıklanmalı, sermayeyi devirmeksizin, gerçekten demokratik bir barışla ve zorla kabul ettirilmeden, savaşı sonuçlandırmanın olanaksız olduğu gösterilmelidir.
Bu görüş1erin, savaş halinde bulunan orduda en geniş ölçüde propagandasının örgütlenmesi.
Kardeşleşme.
2. Bugünkü Rusya’da özgün olan şey, proletaryanın bilinç ve örgütlenme düzeyinin yetersizliğinden ötürü, iktidarı [sayfa 10] burjuvaziye vermiş olan devrimin birinci aşamasından, iktidarı proletaryaya ve köylülüğün yoksul katlarına devredecek olan ikinci aşamasına geçiştir.
Bu geçişin özelliği, bir yandan azami yasallıktır (légalité) (bugün Rusya, savaş halinde bulunan bütün ülkeler arasında, dünyanın en özgür ülkesidir); öteyandan, yığınlara karşı zor kullanılmaması, ve ensonu kapitalistlerin hükümetine, barışın ve sosyalizmin o en amansız düşmanlarının hükümetine karşı yığınların göstermekte oldukları bilinçsiz güvendir.
Bu özgün durum, bizden, siyasal yaşama henüz gözlerini açmış olan o muazzam proletarya yıgınlarının bağrında parti çalışmasının özel koşullarına kendinmizi uydurabilmemizi istemektedir.
3. Geçici hükümet hiç bir şekilde desteklenmemelidir; bütün vaatlerin ve özellikle ilhaklardan vazgeçildiğine ilişkin vaatlerin tamamen yalan olduğu kanıtlarla gösterilmelidir. Bu hükümetten, kapitalistlerin hükümetinden, emperyalistliği bırakmasını “talep etme” yerine -ki,bu, yığınlar arasına boş hayal tohumları serpmek olduğu için, kabul edilemez- hükümetin maskesinin düşürülmesi.
4. İşçi vekilleri sovyetlerinin çoğunluğunda burjuvazinin etkisi altına düşmüş olan ve bu etkiyi proletaryaya yayan halkçı sosyalistlerden sosyalist-devrimcilerden de geçerek, Örgütlenme Komitesine[2*] (Çheydze’ye, Çereteli’ye vb.), Steklov’a vb., vb. kadar, bütün küçük-burjuva oportünist unsurların bloku karşısında, partimizin azınlıkta olduğunun ve şimdilik zayıf bir azınlık oluşturduğununun bilinmesi.
İşçi vekilleri sovyetlerinin mümkün olan biricik devrimci hükiimet olabileceğini, ve bu yüzden, bu hükümet burjuvazinin etkisinde kaldığı sürece, bizim görevimizin, yığınlara sabırla, yöntemle ve direşkenlikle taktiklerindeki [sayfa 11] yanılgıyı, bu yığınların pratik gereksinmelerini özellikle gözönünde tutarak açıklamaktan başka bir şey olamayacağını bu yığınlara anlatmak.
Azınlıkta olduğumuz sürece, bir yandan da bütün devlet iktidarının işçi vekilleri sovyetlerine geçmesinin gereğini savunarak, yığınların, yanılgılarını deneyimlerle düzeltebilmeleri için bir eleştiri ve aydınlatma çalışması yapıyoruz.
5. Bir parlamenter cumhuriyet değil -çünkü işçi vekilleri sovyetlerinden sonra, buna dönmek, geriye bir adım olurdu- temelden doruğa kadar bütün ülkedeki işçiler, tarım ücretlileri[*] ve köylü temsilcileri sovyetlerinin bir cumhuriyeti.
Polisin, ordunun[**] ve memurların kaldırılması.
Bütün memurlar seçimle gelmeli ve gerektiğinde her zaman halk oyuyla görevlerinden geri alınabilmelidir; memurların maaşları iyi bir işçinin ortalama ücretinden yüksek olamaz.
6. Tarım programının ağırlık merkezinin tarım ücretlileri sovyetlerine aktarılması.
Bütün büyük toprak sahiplerinin topraklarının zoralımı.
Ülkedeki bütün toprakların ulusallaştırılması; toprakların, tarım ücretlileri ve köylü vekilleri yerel sovyetlerinin emrine verilmesi. Yoksul köylü vekilleri sovyetlerinin kurulması. Her büyük arazinin (yerel ve öteki koşullar gözönünde bulundurularak. ve yerel kurumlarin önerisi üzerine 100 desiyatinden 300 desiyatine kadar) tarım ücretlileri vekillerinin denetimi altında bulunan ve toplum hesabına çalışan örnek işletmeler haline getirilmesi. [sayfa 12]
7. Ülkenin büyük bankalarının işçi vekilleri sovyetlerinin denetimi altına konulmuş ulusal tek bir banka halinde derhal birleştirilmesi.
8. Doğrudan görevimiz, sosyalizmin “başlatılması” (“introduction”) değildir, yalnızca üretimin ve ürünlerin dağıtımının işçi vekilleri sovyetleri tarafından denetlenmesine derhal geçiştir.
9. Partinin görevleri:
a.) En kısa zamanda parti kongresini toplantıya çağırmak;
b) parti programını baş1ıca şu konularda değiştirmek:
(1) emperyalizm ve emperyalist savaş konusunda;
(2) devlete karşı tutum ve bir “Devlet-Komün”ü[***] istemimiz konusunda;
(3) eskimiş olan asgari programı düzeltmek;
(c) partinin adını değiştirmek.[****]
10. Enternasyonali yenilemek (rénover).
Devrimci bir Enternasyonal, sosyal-şovenlere karşı ve “merkez”e[*****] karşı bir Entemasyonal yaratılması girişimi.
Okurun, iyi niyetli karşı koyuş1arı neden istisnai bir “durum” olarak özellikle belirtmek zorunda kaldığımı anlayabilmesi için, kendisini, Bay Goldenberg’in şu itirazını tezlerle karşılaştırmaya davet ediyorum: Lenin, “iç savaş [sayfa 13] sancağını devrimci demokrasinin bağrına dikti” (Bay Plehanov’un Edinstvo[3*] gazetesinden aktarılıyor, n° 5).
Gerçekten de bir inci değil mi?
Yazdım, açıklıyorum, yineliyorum: “Devrimci amaçlarla savaşı sonuna kadar sürdürme politikası yanlısı olan geniş yığıların, … yadsınamaz iyi niyeti karşısında ve bunların burjuvazi tarafından aldatıldıkları da gözönünde tutularak, kendilerine, yanılgıları özel bir sabır ve özenle anlatılmalı”dır.
Oysa, kendilerine sosyal-demokrat diyen, ne geniş tabakalara, ne de yığınlar arasındaki savaşı sonuna kadar götürme yanlılarına katılan bu baylar, hiç istiflerini bozmadan, görüşlerimi şöyle belirtiyorlar: “İç savaş (ki ne tezlerde, ne de raporda, iç savaştan tek sözcükle sözedilmemiştir!) sancağın (!) devrimci demkrasinin bağrına (!!) dikti (!) …”
Bu ne demektir? Yahudi kırımı düzenleyenlerin kışkırtmalarıyla, Ruskaya Volya [4*] ile bunun arasında ne fark var?
Yazdım, açıklıyorum, yineliyorum: “İşçi vekilleri sovyetlerinin mümkün olan biricik devrimci hükümet olabileceğini, ve bu yüzden, … bizim görevimizin, yığınlara sabırla, yöntemle ve direşkenlikle, taktiklerindeki yanılgıyı, bu yığınların pratik gereksinmelerini özellikle gözönünde tutarak açıklamaktan başka bir şey olamayacağını bu yığınlara anlatmak.”
Bazı itirazcılar, benim fikirlerimi “devrimci demokrasinin bağrında iç savaşa” bir çağrı gibi göstermektedirler!!
Geçici Hükümeeti elştirdim, çünkü, o, vaatlerle yetindi, Kurucu Meclisin toplanması için ne yakın bir tarih ve hatta ne de genel olarak herhangi bir süre saptadı. Ben, Kurucu Meclisin işçi ve asker vekilleri sovyetleri olmadan [sayfa 14] toplanmasının hiç de güven altına alınamayacağını ve başadısının olanaksız olduğunu göstermeye çalıştım.
Ve işte, benim, Kurucu Meclisin en kısa zamanda toplanmasına karşı olduğumu sanıyorlar.
Eğer onlarca yıllık siyasal savaşım, bana karşı çıkanların iyi niyetini, ender bir istisna olarak kabul etmeyi ögretmemiş olsaydı, bu ifadeleri “saayıklama” olarak nitelendirecektim.
Bay Plehanov, gazetesinde, benim konuşmamı, “sayıklama” olarak nitelendiriyor! Pekâlâ Bay Plehanov! Ama bakın siz, polemiğinizde, nasıl sallapati, beceriksiz ve kavrayışsızsınız. Eğer iki saat boyunca saçma-sapan bir konuşma yaptıysam, yüzlerce dinleyici benim “hezeyan”ıma nasıl katlanabildi? Sonra, gazeteniz bu “hezeyan”ı ortaya sermek için [konuşmama] neden tam bir sütun ayiırıyor? Bu olmadı, hiç, olmadı.
Elbette ki, bağırıp çağırmak, sövmek, büyük çığlıklar atmak, Marx ve Engels’in 1871, 1872, 1875’te, Paris Komünü[5*] deneyimi tahlili biçimleri ve proletarya için zorunlu olan devletin doğası üzerine olması söylediklerini anlatmaya, açıklamaya ve anımsatmaya çalışmaktan çok daha kolaydır.
Eski-marksist Bay Plehanov, öyle görünüyor ki, marksizmi anımsamak istemiyor.
Alman sosyal demokrasisini 4 Ağustos 1914’te, “kokmuş bir ceset” olarak nitelendiren Rosa Luxembourg’u anmıştım. Peki Bay Plehanovlar, Goldenbergler ve hempaları, bundan, kimin adına “gocunuyorlar”? Şoven olarak nitelenen Alman şovenleri için mi?
İşte, kuyrukları iyice sıkışmış, sözde sosyalist, gerçekte şoven olan zavallı Rus sosyal-şovenleri. [sayfa 15]
V.İ. LENİN
1917 Nisan’ında yazıldı.
İlk kez 7 Nisan 1917 tarihli Pravda No° 26’da yayınlandı.
Dipnotlar
[*] Fransızca metinde: salairé (ücretli), İngilizce metinde: Labourer (emekçi). -ç.
[**] Yani, sürekli ordunun yerini almak üzere bütün halkın silahlanması.
[***] Yani Paris Komünü örneğinde bir devlet.
[****] Resmi önderleri (“Savaşı sonuna kadar sürdürme yanlısı” [ulusal savunma yanlısı] ve duraksayan “kautskiciler” olan resmi önderleri) bütün dünyada sosyalizme ihanet etmiş ve burjuvazinin yanına geçmiş olan “sosyal-demokrasi” yerine, Komünist Partisi adı alınmalıdır.
[*****] Uluslararası sosyal-demokraside “merkez” dlye adlandırılan şey, şovenlerle (“savaşı sonuna kadar sürdürme yanlıları”) enternasyonalistler arasında bocalama eğilimidir. Örnegin Almanya’da Kautsky ve hempaları, Fransa’da Longuet ve hempaları, Rusya’da Çheydze ve hempaları, İtalya’da Turati ve hempaları, İngiltere’de MacDonald ve hempaları vb. gibi.
[1*] Pravda’nın 7 Nisan 1917 günü 26. sayısında N. Lenin imzasıyla yayınlanan Bugünkü Devrimde Proletaryanın görevleri başlıklı yazı, Lenin’in 4 (17) Nisan 1917’de Tauride sarayındaki iki toplantıda okumuş olduğu ünlü tezlerini içermektedir. (Bolşeviklerin toplantısı ve Rusya İşçi, Askeri Vekilleri Sovyetleri Konferansında delege olan bolşeviklerin ve menşeviklerin ortak toplantısı.) Bu yazı Sosyal-Demokrat (Moskova), Proletari (Harkov), Krasnoyarski Raboçi (Krasnoyarsk), Vperyod (Ufa), Bakinski Raboçi (Bakü), Kafkaski Raboçi (Tiflis) gibi bolşvk gazetelerde ve başka yayın organlarında yayınlanmıştır.
[2*] Rus Sosyal-Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) Örgütlenme Komitesi — Menşeviklerin Yönetim merkezi; 1912’de likidatör menşeviklerin ve partiye karşı olan bütün grup ve akımların ortak kongresinde kurulmuştur. Menşevik partisinin 1917 Ağustosunda Merkez Komitesinin seçilmesine kadar eylemde bulunmuşlardı.
[3*] Edinstvo. — 1917 Mart’ından Ekim ayına kadar Perrograd’da çıkan günlük gazete, başka bir ad altında Aralık 1917’de ve Ocak 1918’de de yayınlanmıştır; başında G. Plehanov bulunuyordu. Savaşı sonuna kadar sürdürme politikasından yana aşırı sağ-kanat menşevikleri birleştirdi ve geçici burjuva hükümetini kayıtsız şartsız destekledi; bu gazete, bolşevik partisine karşı çıkmıştır.
[4*] Ruskaya Volya. — Bazı büyük bankalar tarafından kurulan ve mali bakımdan beslenen burjuva günlük gazetesi. Bolşeviklere karşı en insafsız bir propaganda yürütüyordu. Lenin, bu gazetenin en iğrenç burjuva gazetelerinden biri olduğunu söylemişti. Petrograd’da Aralık 1916’dan Ekim 1917’ye kadar yayınlandı.
[5*] Bkz. K. Marks-F. Engels, Komünist Parti Manifestosu, 1872 Almanca Baskısına Önsöz.
