Fazla Karıştırma | Alberto Moravia

Agnase, “Cehennemin dibine kadar yolun var!” bile demeksizin böyle çekip gitmektense bana haber verebilirdi. Kusursuz olduğumu iddia etmiyorum, ama bana neyin özlemini duyduğunu söyleseydi, üzerinde konuşabilirdik. Oysa tam tersine, iki yıllık evlilikten sonra bir tek kelime bile etmeksizin, üstelik bir sabah benim evde olmadı­ğım bir anı kollayarak gizlice çekti gitti, tıpkı daha iyi bir ev bulan hizmetçilerin yaptığı gibi. Çekti gitti ve ben hâlâ beni bırakıp gittikten altı ay sonra bile nedenini anlamış değilim.

O sabah, semt pazarında alışveriş yaptıktan sonra (alışveriş yap­mak benim çok hoşuma gider, fiyatları öğrenirim, ne istediğimi bili­rim, pazarlık etmek ve konuşmak, yiyeceklerin tadına bakmak, onlara dokunmak bana keyif verir, bifteğin hangi hayvandan, elmanın hangi bahçeden geldiğini bilmek isterim), yemek odasındaki perdeye dikmek için bir buçuk metre püskül almak üzere yeniden dışarı çıktım. Gerektiğinden fazla harcamak istemediğimden, Umiltâ sokağındaki küçük bir dükkânda aradığım püskülü bulmadan önce epey dolaşmıştım. On biri yirmi geçe eve döndüm, yemek odasına girdim, amacım püskülün renginin perdeye uyup uymadığına bakmaktı, girer girmez masanın üzerindeki mürekkep hokkası, kalem ve mektubu gördüm. Doğruyu söylemek gerekirse, ilk fark ettiğim şey masa ör­tüsündeki leke oldu. “Şuraya bak, ne pasaklı… örtüyü lekelemiş,” diye düşündüm. Hokkayı, mektubu ve kalemi kaldırıp örtüyü aldım, mutfağa gittim ve limonla bastıra bastıra ovalayarak sonunda lekeyi çıkardım. Sonra yemek odasına döndüm, örtüyü yerine koydum, ancak o anda mektubu hatırladım. Bana yazılmıştı: Alfredo. Mektubu açtım ve okudum: “Temizlik yaptım. Öğlen yemeğini kendin pişir, nasılsa alışıksın. Elveda. Ben annemin evine dönüyorum.” Bir an hiçbir şey anlamadım. Sonra mektubu tekrar okudum ve en sonunda anladım: Agnese iki yıllık evlilikten sonra beni terk etmiş, çekip git­mişti. Her zamanki alışkanlığımla, mektubu diğer mektupları ve fa­turaları koyduğum komodinin çekmecesine koydum, pencerenin ya­nında bir sandalyeye oturdum. Ne düşüneceğimi bilemiyordum, buna hazır değildim ve olan bitene inanamıyordum. Bunlan düşünürken, gözüm yer döşemesine takıldı ve küçük beyaz bir tüy gördüm, herhalde Agnese toz alırken fırçadan kopmuş ve yere düşmüştü. Tüyü aldım, pencereyi açtım ve dışan attım. Sonra şapkamı aldım ve evden çıktım.

Yürürken kötü bir huyum vardır, kaldırımın bir karesine basar, diğerine basmadan geçerim, yine böyle yaparak bir yandan yürüyor, bir yandan da kendi kendime, Agnese’nin beni yaralamak ister gibi, haince çekip gitmiş olması için ona ne yapmış olabileceğimi soruyor­dum. İlk aklıma gelen, Agnese’nin ufacık bile olsa beni ihanetle suç­layıp suçlayamayacağı oldu. Hemen cevapladım: Asla. Zaten kadın­larla çok fazla ilişkim yok, onları anlamam, onlar da beni anlamazlar, üstelik evlendiğim günden beri, benim için artık var olmadıkları söylenebilir. Bu konuda Agnese beni sık sık kışkırtmaya çalışırdı: “Eğer başka bir kadına âşık olursan ne yaparsın?” diye sorardı. Ben de, “İmkânsız; seni seviyorum ve bu duygu ömür boyu sürecek,” diye yanıtlardım.

Şimdi, tekrar düşündüğümde, o “ömür boyu” sözcüğünün onu mutlu etmediğini, aksine, suratını astığını ve suskunlaştığını hatırlar gibi oldum. Konuya tamamen farklı bir açıdan bakmayı deneyerek Agnese’nin beni para yüzünden, yani para konusundaki davranış bi­çimim yüzünden bırakmış olup olmadığını irdelemek istedim. Ama bu kez de vicdanımın rahat olduğunu fark ettim. Para söz konusu ol­duğunda, doğru, ona çok fazla para vermiyordum ama paraya ne ih­tiyacı vardı ki? Ben her zaman yanındaydım, ödemeye hazırdım. Davranış biçimime gelince, pek de kötü sayılmazdı: Siz değerlendirin biraz. Haftada iki kez sinema, iki kez kafe, üstelik ister dondurma yesin, ister sadece kahve içsin, bunun hiç önemi yoktu, ayda iki tane magazin dergisi, her gün gazete; kışın opera bile; yazın Marino’ ya, babamın evine sayfiyeye. Bunlar eğlence için harcananlar; elbi­selere gelince, Agnese’nin bu konuda şikâyet etme ihtimali daha azdı. Herhangi bir şeye ihtiyacı olduğunda, bir sutyen, bir çift çorap ya da bir eşarp ben hep hazırdım. Onunla birlikte mağazalara gider, onunla birlikte gerekeni seçer, hiç itiraz etmeksizin ödemeyi yapardım. Aynı şey terziler ve şapkacılar için de geçerliydi. Bana, “Bir şapkaya ihtiyacım var, bir elbiseye ihtiyacım var,” dediğinde, “Hadi gidelim, sana eşlik edeyim,” diye yanıtlamadığım an olmamıştır. Ayrıca, Agnese’nin güç beğenir bir tip olmadığını da kabul etmek gerekir: Evliliğimizin ilk yılından sonra, kendine elbise yaptırmaktan ne­redeyse tamamen vazgeçti. Hatta bazen, o ya da bu giysiye ihtiyacı olduğunu hatırlatan ben olurum. Ama o geçen yıl aldıklarının yeterli olduğunu, eksik şeyleri umursamadığını söylerdi, öyle ki ben sonun­da, bu yönü ile diğer kadınlara benzemediğini, iyi giyinmek gibi bir kaygı taşımadığını düşünmeye başladım.

Yani gönül ve para işi değildi bu iş. Bir tek avukatların karakter uyuşmazlığı dedikleri seçenek kalıyordu. Kendi kendime, iki yıl içinde tek bir tartışma bile yaşamadığımıza göre, bir tek küskünlük bile olmadığına göre, ne tür bir karakter uyuşmazlığından söz edile­bileceğini sordum. Her zaman birlikteydik, eğer böyle bir uyuşmazlık söz konusu olsaydı, ortaya çıkardı. Üstelik Agnese bana hiç itiraz etmezdi, hatta hiç konuşmadığı bile söylenebilir. Bazen kahvede ya da evde olduğumuz gecelerde, güç bela ağzını açardı, hep ben konu­şurdum. İnkâr etmiyorum, konuşmak, dinlenmek benim hoşuma gi­der, özellikle içli dışlı olduğum biriyle birlikteysem. Sakin, düzgün, inişsiz çıkışsız, akılcı, akıcı bir biçimde konuşurum ve ele aldığım konuyu baştan sona tüm yönleriyle değerlendiririm. Tercih ettiğim konular ise ev işleriyle ilgili olanlardır. Fiyatlar, mobilyaların düzeni, mutfak, termosifon, özetle saçma sapan şeylerden söz etmekten hoşlanırım. Bunlardan söz ederken hiç yorulmam; öylesine büyük bir keyifle konuşurum ki, sık sık aynı yönleriyle konuyu en başından tekrar ele aldığımı fark ederim. Bir kadınla konuşulması gereken ko­nular bunlar değil midir? Başka neden söz etmek gerekir ki? Ayrıca Agnese beni dikkatle dinlerdi, en azından bana öyle gelirdi. Sadece bir kez, ona elektrikli şofbenin nasıl çalıştığını anlatırken uyuyakal­dığını fark ettim. Onu uyandırarak, “Ne oldu? Sıkılıyor musun yok­sa?” diye sorduğumda, “Yok, yok, yorgunum, dün gece hiç uyumadim,” diye cevaplamıştı.

Genellikle kocalar ya ofislerine, ya dükkânlarına giderler, yapacak hiçbir şey bulamazlarsa arkadaşlarıyla gezintiye çıkarlar. Ama Agnese benim için her şeydi, ofisim, dükkânım, arkadaşlarım. Onu bir dakika dahi yalnız bırakmıyordum, belki şaşıracaksınız, ama yemek yaparken bile yanından ayrılmıyordum. Mutfak işlerini çok severim ve her gün, her öğünden önce, bir önlük takar ve Agnese’ye yardım ederdim. Hemen hemen her işten birazcık yapardım: Patatesleri soyar, fasulyeleri ayıklar, sebzeleri ve etleri doğrar, yemeklere bakardım. Ona öylesine kusursuz bir biçimde yardım ediyordum ki, bana, “Bak, sen yap… başım ağrıyor… biraz uzanacağım,” derdi. O zaman yemeği kendi başıma pişirirdim, hatta yemek kitabı sayesinde yeni şeyler denemeye de başlamıştım. Ne yazık ki Agnese iştahlı biri değildi; hatta son günlerde iştahı iyice kesilmişti ve neredeyse yemeklere hiç dokunmuyordu. Bir kez bana şaka olarak, “Erkek doğmakla yanlış yapmışsın… sen bir kadınsın… üstelik tam bir ev kadını,” demişti. Bu söylediklerinde doğru bir yan olduğunu kabul etmem gerek: Gerçekten de yemek pişirmenin dışında, yıkamak, ütülemek, dikiş dikmek ve hatta boş zamanlarımda tülbentlerin kenarlarını oyalamak çok hoşuma gider. Daha önce de söylediğim gibi onu hiç yalnız bırakmıyordum: Bir arkadaşı ya da annesi geldiğinde bile; hatta nereden aklına geldiyse bilmiyorum, İngilizce dersleri almaya karar verdiğinde bile, ben de bu zor dili öğrenmeye çabalamıştım. Ona o kadar yapışmıştım ki, bazen kendimi gülünç hissettiğim bile oluyordu; bana bir kafede, alçak sesle söylediği şeyi iyi anlamadan, onun peşine takıldığım ve girmeye çalıştığım yerin kadınlar tuvaleti olduğunu bana görevlinin hatırlattığı o gün olduğu gibi… Sık sık bana, “Şuraya gitmem gerekiyor… Seni ilgilendirmeyen falanca kişiyi görmem gerekiyor,” derdi. Ama ben ona, “Ben de geliyorum… Zaten yapacak bir şeyim yok,” derdim. Bu yanıt üzerine, “Benim için, gelsen de gelmesen de fark etmez, ama seni uyarıyorum, sıkılırsın,” derdi. Oysa hayır, hiç sıkılmazdım, sonra ona bunu söylerdim: “Gördün  mü, sıkılmadım.” Uzun lafın kısası, yapışık ikizler gibiydik.

Bunları düşünerek ve Agnese’nin beni niçin terk ettiğini kendi kendime sorarak, babamın dükkânına vardım. Minevra Meydanı yakınlarında kutsal eşyaların satıldığı bir dükkândır. Babam hâlâ genç bir adam: siyah kıvırcık saçlı, kara bıyıklı bir adam ve bıyıklarının altında asla ne anlama geldiğini çözemediğim bir gülümseme. Kim bilir belki de rahipler ve dindar kişilerle birlikte olmaya alıştığından, tatlı mı tatlı, sakin ve iyi huyludur. Onu iyi tanıyan annem aslmda çok sinirli olduğunu, ama göstermediğini söyler. Her neyse, kutsal cüppeler ve ayin taşlarıyla dolu vitrinlerin arasından geçerek doğru­dan yazı masasının bulunduğu depoya girdim. Her zaman olduğu gibi, bıyıklarını ısırarak ve düşünerek hesap yapıyordu. Ona nefes nefese, “Baba, Agnese beni terk etti,” dedim. Gözlerini kaldırdı, bana bıyık altından gülümsüyormuş gibi geldi; ama bu bir kuruntudan ibaret olabilir. “Üzüldüm, çok üzüldüm… nasıl oldu?” dedi.

Ona neler olduğunu anlattım. “Tabii ki çok üzgünüm… Ama tek bilmek istediğim beni niçin terk ettiği,” diyerek sözlerimi bitirdim.

Şaşırmış bir halde, “Anlamıyor musun?” diye sordu.

“Hayır.”

Bir an sessiz kaldı ve bir solukta, “Alfredo, üzgünüm, ne söyle­yeceğimi bilemiyorum… Sen benim oğlumsun, senin gereksinimlerini karşılıyorum, seni seviyorum… Ama karınla ilgili sorunları kendin çözmelisin,” dedi.

“Evet ama niçin beni terk etti?”

Kafasını salladı: “Senin yerinde olsam bu işi fazla karıştırmam… Boş ver… Nedenlerini bileceksin ne olacak?”

“Benim için çok önemli… Her şeyden çok.”

O anda içeriye iki rahip girdi; babam ayağa kalktı ve onları kar­şılamaya gitti, bu arada bana, “Daha sonra gel… Konuşuruz… Şimdi işim var,” dedi. Ondan başka bir şey bekleyemeyeceğimi anladım ve çıktım.

Agnese’nin annesinin evi uzak değildi, Vittorio Caddesi’ndeydi. Ayrılışının sırrını bana açıklayabilecek tek kişinin Agnese’nin bizzat kendisi olduğunu düşündüm ve ona gittim. Merdivenleri koşarak çık­tım, beni salona aldılar. Agnese’nin yerine annesi geldi, tahammül edemediğim bir kadındır, o da esnaf, siyaha boyanmış saçları ve al yanaklarıyla sahte, sinsi gülümsemesiyle tahammül edilmez bir tip. Sabahlıklaydı. Göğsünde bir gül vardı. Beni gördüğünde sahte bir ki­barlıkla, “Ooo, Alfredo, hangi rüzgâr attı seni buralara?” dedi.

“Neden geldiğimi biliyorsunuz anne. Agnese beni terk etti.”

O sakin bir biçimde: “Evet, burada… Evladım: Elden ne gelir, böyle şeyler oluyor.”

“Nasıl böyle söyleyebilirsiniz?”

Bir an bana baktı ve, “Sizinkilere söyledin mi?” diye sordu.

“Evet, babama.”

“O ne dedi?”

Babamın ne söylediği onu ne ilgilendirirdi ki? Keyifsizce yanıt­ladım: “Babamı bilirsiniz… Fazla karıştırma, diyor.”

“Doğru söylemiş evladım… Fazla karıştırma.”

“Ama,” dedim, yaram yeniden depreşmişti. “Niçin beni bıraktı? Ona ne yaptım? Niçin söylemiyorsunuz?”

Sinirden titreyerek konuşurken, gözüm masanın üzerine takıldı. Masanın üzerinde, tam ortası beyaz nakışlı bir örtü ve nakışın üzerin­de kırmızı karanfillerle dolu bir vazo vardı. Ancak örtü iyi ortalanmamıştı. Ne yaptığımı düşünmeksizin, mekanik bir biçimde, vazoyu kaldırdım ve örtüyü ortaladım. Bu sırada Agnese’nin annesi bana gülümseyerek bakıyor, soruma yanıt vermiyordu. Bu hareketi yaptıktan sonra: “Bravo… Şimdi örtü ortalandı… Ben farkına varmamıştım bile, ama sen hemen gördün… Bravo… Şimdi gitsen iyi olur evladım.” Ayağa kalktı,    o arada ben de kalktım. Agnese’yi görüp göreme­yeceğimi sormak istiyordum, ama faydasız olduğunu anladım; onu görürsem, serinkanlılığımı yitirip aptalca bir şey yapmaktan ya da söylemekten korkuyordum. Sonunda oradan ayrıldım ve o günden beri karımı görmedim. Kim bilir belki bir gün, benim gibi bir kocanın kolay bulunmayacağını anlayarak geri döner. Ama neden beni terk ettiğini söylemeden, eşikten adımını atamaz.

Fazla Karıştırma | Alberto Moravia

Çeviri:    Betül Parlak